Filyos Limanı ve doğalgaz üretim sahasında bazı gazetecilerle bir araya gelen ve soruları yanıtlayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, doğalgaz keşif ve üretim faaliyetlerinin uluslararası standardı bulunduğunu hatırlatarak, “Bunu böyle yapmadığımız takdirde buradaki işin büyüklüğü, başarısı bir şekilde gölgeleniyor.” dedi.
“KEŞİFLERİ EXXON MOBİL GİBİ AÇIKLIYORUZ”
Alparslan Bayraktar, şunları söyledi:
“21 Ağustos 2020 tarihindeki gaz keşfi açıklamasına baktım. Gidin EXXON Mobil’in dünyanın herhangi bir yerinde bir keşif yaptığı zamanki açıklama metnine bakın. Epey benzerlikler taşır. Çünkü bu işin uluslararası bir standardı var. Onun gereği neyse bunu yapıyoruz. Bunu yapmadığımız takdirde buradaki işin büyüklüğü, başarısı bir şekilde gölgeleniyor. Bugün Türkiye’de hala insanlar var. Gazın geldiğine inanmıyor. Rusya’nın boru hattı var. TürkAkım Boru Hattı, ‘efendim oradan buraya bu gaz geliyor’ dendi. Gabar’la ilgili de benzer şeyler duyuyoruz bu arada. Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru hattından petrolün geldiği filan gibi şeyler anlatılıyor. Dolayısıyla bu işi buradaki emeği, buradaki bu genç mühendislerimizin tecrübeli insanların bunca zaman yani burada çok muazzam bir emek var. Çok büyük bir yatırım var. Dolayısıyla bunları bir anlamda küçültecek, bunları bir anlamda magazin konusu, alay konusu yapacak bir şey olmasın dedik. Yani biz dolayısıyla işimizi bu titizlikle yapalım. Anonsumuzu da böyle yapalım. Ondan sonraki hedefleri de bu çerçevede oluşturalım. Böyle başlamış bir çalışma bu.”
Bayraktar, “Türkiye’de şöyle bir tartışma var hep. Efendim ne zaman bir seçim olsa işte yeni bir petrol bulunur, gaz bulunur. Bunu bitirmemiz lazım.” dedi.
BAKANDAN ZONGULDAKLILARA “MÜJDE İŞİNİ BIRAKALIM”
Zonguldak’ta katıldığı İl danışma kurulu toplantısından sonra gazetecilerle buluşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bayraktar buradaki izlenimlerini şöyle anlattı:
“İl danışma kurulunda dediler ki ‘yeni müjdemiz var mı Sayın Bakanım?’ Yok. Yeni müjde filan yok. Dolayısıyla bir müjde şeyinden işi çıkaralım. Müjde ne zaman olur? Müjde sismik çalışmanız biter. Onun analizi yapılır. Ondan sonra orada sondaj yaparsınız. O sondajda testler yaparsınız. O testlerin sonucu da size bir şey söyler. Ve dersiniz ki evet kardeşim bu artık uluslararası standartta bir keşiftir. Anons edilebilir. Keşif olur. Ekonomik olarak onu üretmek fizibil gelmeyebilir. Bu da olabilir dedim.”
FİLYOS LİMANI İHRACATA VE TİCARETE AÇILACAK MI?
Zonguldak ve Bartın’daki sanayi tesislerinin, ihracat ve ticaret kesiminin Filyos limanının bir bölümünün kendilerine açılması talepleri Ulaştırma ve Alt Yapı Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından değerlendiriliyor. Bakan Bayraktar EKONOMİ’nin sorusu üzerine limanın ticarete açılması konusuna sıcak baktığını açıkladı. Bayraktar, “Filyos limanında çok büyük bir kapasite var. Limanın bir bölümünün ticarete açılması düşünülebilir. Bu konuda Ulaştırma Bakanlığı’nın yaklaşımı önemli. Görüşmelerimiz sürüyor” dedi.
DOĞALGAZ ÜRETİMİ 5 YIL SONRA GÜNLÜK 60 MİLYON TONA ÇIKACAK
Bakan Bayraktar, Batı Karadeniz doğalgaz sahası ile ilgili güncel üretim bilgilerini ve hedefleri de paylaştı. TPAO’nun güncel petrol ve doğalgaz üretim verilerini üretim cep telefonundaki uygulamadan nasıl takip ettiğini gazetecilere gösteren Bayraktar şu bilgileri verdi:
“Şu an açıkladığımız 710 milyar metreküp gazımız var. Benim duruşum şu, biz neyse onu sizlere, kamuoyunun sizler aracılığıyla kamuoyuna doğru bilgilendirelim. Günlük 6 milyon metreküpü aştık bugün itibariyle. Biliyorsunuz 5.5 milyondaydı. 6 milyon metreküp de yaklaşık 2 milyon 650 bin hanenin gaz ihtiyacının buradan karşılanması demek. Şimdi yakın hedef 9.5-10’ları 2025’in ilk çeyrekte görebilmek. Gelinen noktada önümüzdeki 5 yıl içinde 60 milyon metreküp günlük üretime ulaşma hedefimiz var. 60 milyon metreküp çarpı 365 beş ne eder? Yıllık 20 milyar metreküp civarında bir şey olur. Yani şunu söyleyelim kabaca Türkiye’nin aşağı yukarı konutta kullandığı gaz buradan karşılanabilir diyebiliriz. Bugün Türkiye’nin 22 milyar metreküpe yakın hane halkında tüketimi var, doğal gaz tüketimi var. 18 milyar metreküp aşağı yukarı sanayide tüketimimiz var, 12-13 milyar metreküpte doğal gaz santrallerinde elektrik üretimi için tüketimimiz var. Dolayısıyla hani bunlar yıllara göre artar, azalır, eksilir, ekonomi büyür biraz daha ihtiyacımız artabilir. Ama aşağı yukarı çerçeve bu. Bu açıdan 60 milyon metreküp bence muazzam bir hedef ve büyük bir rakam.”
YÜZER ÜRETİM PLATFORMU (FPU) FİLYOS YOLUNDA
Bakan Bayraktar, 2026 yılından itibaren faaliyete geçecek yüzer üretim platformu ile ilgili şu bilgiyi verdi:
“Yüzer üretim platformu (FPU) şu anda Ümit Burnuna yaklaştı. Madagaskar civarında orayı dolaşacak Cebelitarık Akdeniz’e girecek ve ilk etapta İçtaş Çanakkale’deki limanda bir takım işlemlerin yapılması lazım. Sonra buraya gelecek. Belki bir yıla yakın burada aktivasyon süreci var. 2026’ın ortasında sahaya götüreceğiz. 20 yıl boyunca kalacağı lokasyonuna onu inşallah göndereceğiz. Ve 10 milyon metreküp de ilave oradan gaz gelecek. Dolayısıyla 10 orda üretilecek BOTAŞ’a gönderilecek. 10 milyon metreküpte zaten biz 2025’in ilk çeyreğinde bu rakama ulaştığımızda. Şöyle söyleyeyim 2026, biz üçüncü çeyreğe geldiğimizde bu sahadan günlük 20 milyon metreküp gaz üretmiş olacağız. Hedefimiz budur.”
KAPASİTE 161 MİLYONA ULAŞTI
“Belirli şartları yerine getirmeliyiz. 2016’da iki tane gazlaştırma tesisimiz vardı. Bunların ikisinin kapasitesi 30 milyon metreküptü. Biz bunların kapasitelerini artırdık. Bunları çeşitlendirmemiz gerekiyordu. Dörtyol FSRU, Aliağa FSRU, Saros’da geçen sene devriye aldığımız gazlaştırma terminalleriyle beraber 30 milyon metreküp gazlaştırma kapasitesi bugün 161 milyon metreküpe geldi. Aslında yılın 200-250 günü çalışsak Türkiye’nin ihtiyacının en az yarısını LNG olarak gemilerle alabiliriz.
DEPOLAMAYI İKİYE KATLIYORUZ
Amerika, Katar, Cezayir, Nijerya, Umman tedarikçilerimiz. Tedarikçilerimizin artması lazım. Hub için gelişmiş bir pazarınız olmalı. Türkiye buna sahip. 2018 yılında TANAP’ı devreye aldık. TürkAkım Boru Hattı anlaşması yapıldı. Türkiye 2020’de gazı; Ukrayna, Moldova, Romanya, Bulgaristan üzerinden değil doğrudan TürkAkım üzerinden Rusya’dan almaya başladı. Depolama kapasitemiz o zaman 2.6 milyar metreküptü, bugün 5.8 milyar metreküpe çıktı. 2028’de 10-12 milyar metreküplere çıkmayı hedefliyoruz. Dolayısıyla doğal gaz boru hatları, uluslararası boru hatları, BOTAŞ’ın içeride yaptığı yatırımlar, FSRU yatırımları Türkiye’ye ihtiyacının ötesinde gaz getirebilecek altyapıyı sağlıyor. Dolayısıyla Türkiye fiili olarak gaz merkezi olmaya başladı.
30 ÜLKENİN DOĞAL GAZI TÜRKİYE’DE BULUŞUYOR
Bugün BOTAŞ, Bulgaristan’a, Macaristan’a, Sırbistan’a, Romanya’ya gaz satıyor. BOTAŞ artık gaz ihraç eder hale geldi. Biz ihraç ediyoruz dediğimiz zaman millet diyor ki “Niye gazımızı Avrupa’ya satıyoruz.” Burada bir yanlış anlaşılma var. Türkiye’ye gelen gaz Rusya’dan TürkAkım ve MaviAkım’dan geliyor. Azerbaycan’dan iki ayrı boru hattından ve İran’dan geliyor. Bunun yanı sıra beş tane gazlaştırma tesisimiz var. 30’dan fazla ülkeden buraya gaz geliyor. Ticaret merkezi olmak bu demek zaten. Bu gaz için “Turkish Bland” yani Türk Harmanı diyoruz. İstanbul Finans Merkezi’nde kurmayı planladığımız gaz ticaret merkezi için Rusya, GAZPROM-BOTAŞ ortaklığında bir şirket kurmayı planlıyoruz. Gazın fiyatı burada belirlenecek.”
MERAK EDİLEN SORU: 4 GEMİDEN 3’Ü NEDEN FİLYOS LİMANINDA?
Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre Türkiye’nin farklı işlevlere sahip 4 büyük gemisinden 3’ü Filyos limanında bulunuyor. Yavuz gemisi ise sondaj faaliyetini sürdürüyor. Limanda bulunan 30 dolayındaki küçük gemiler de sahadaki lojistik ve diğer hizmetlere katkı sağlıyor. Limandaki 3 büyük geminin durumu şöyle:
Abdülhamid Han Sondaj Gemisi: 2024’de katılan gemi Mammoet PT50 vinç kurulumu, kule dikimi, kule ekipmanlarının montajı ve üretici firma tarafından yapılan testler ve devreye alma işlemlerinin ardından Sakarya Gaz Sahası’nda sondaj operasyonlarına başlayacak.
Fatih Sondaj Gemisi: 5 Ağustos 2024 tarihinde Filyos Limanı’nda bakıma alındı. Bakım sürecinde, sondaj ekipmanlarının gerekli bakım ve denetimleri, Sualtı Kuyubaşı Emniyet Sistemi’nin planlı bakım ve testleri, itici pervanelerin değiştirilmesi ve klas sörveylerinin gerçekleştirilmesi planlanıyor. 10 yıllık Bakım ve sörvey işlemlerinin tamamlanmasıyla geminin yeni kuyudaki sondaj görevine devam etmesi öngörülüyor.
Kanuni Sondaj Gemisi: 5 Ağustos itibariyle Türkali-20 kuyusu alt tamamlama operasyonlarını başarılı bir şekilde tamamlayarak, kuyular arası periyodik bakım faaliyetlerini gerçekleştirmek üzere Filyos Limanı’na geldi. Filyos Limanı’nda kuyular arası düzenli, önleyici ve düzeltici bakım faaliyetleri yapılarak geminin bir sonraki kuyu lokasyonu için hazır hale getirilmesi amaçlanıyor.
AKKUYU NÜKLEER SANTRALI NE ZAMAN ÜRETİME GEÇECEK?
Bakan Bayraktar Akkuyu nükleer santralı ne zaman üretime geçecek, 29 Ekim’de açılacağı söyeniyor? sorusuna şu karşılığı verdi:
“29 Ekim güzel olmaz mı? Cumhuriyetimizin işte yüz birinci yılı nükleer gibi böyle yani Türkiye’nin yetmiş yıllık rüyası. Ama Akkuyu’nun karşı karşıya olduğu sınamalar ve zorluklar farklı. Cumhurbaşkanımız açıkladı. Akkuyu’da özellikle Almanya’da bekleyen ekipmanlar var. Bunlar olmazsa sistem, nükleer santral devreye alınmaz mı? Alınır. Çünkü hani bir tek bunu Siemens üretmiyor. Ama ikame edilmesi biraz zaman alır. Dolayısıyla şu anda o yola doğru gidiyoruz yani. Dolayısıyla bu biraz hedef tarihlerimizi öteleyebilir.”
TÜRKİYE YEŞİL DÖNÜŞÜMÜN NERESİNDE?
Türkiye’nim önemli fosil kaynaklı enejri merkezinde Bakan Bayraktar’a güneş ve rüzgar enerjisindeki durumumuzu da sorduk. Bayraktar’ın bu konuda verdiği bilgiler şöyle:
“Dünyadaki gibi Türkiye’nin de bir hikayesi var. Cumhurbaşkanımız 2053’deTürkiye karbon nötr bir ekonomi olacak diyor. Yani sadece enerjiden bahsetmiyor. Yani tüm ekonomiden bahsediyor. Ulaştırmayı da büyük bir dönüşüme, tarımı, sanayiyi, binaları muazzam bir dönüşüm var. Türkiye’nin zengin olduğu kaynakları devreye alması lazım. Dolayısıyla rüzgar, güneş ne varsa, jeotermal hepsini mutlaka biz ekonomiye kazandırmamız lazım. O tarafta bayağı hızlanarak devam ediyoruz. Bugün güneş artı rüzgarda 29 bin megavata geldik. Şu anda yatırımcının elinde bekleyen olan 80 bin megavatlık muazzam bir kapasite var. Yani biz bunu yarısını önümüzdeki beş yıl devreye alsak her yıl sekiz bin megavat eder. Yani Avrupa’daki bir ülkenin mevcut kurulu gücü kadar biz her yıl güneş artı rüzgar yapmış oluruz.”
BAE İLE İLK SOMUT ADIM
Körfez ülkeleriyle enerji alanında yapılan anlaşmalara ilişkin soruları cevaplandıran Bakan Bayraktar, “Ziyaretlerimizde bahsettiğimiz her bir projenin ayrı bir hükümetler arası anlaşmaya dönüşmesi gerekiyor. Bu konuda da yaklaşık 3 bin megavatlık bir proje portföyünü Birleşik Arap Emirlikleri ile konuşuyoruz. Teknik bir heyet tekrar buraya geliyor. Onun dışında benzer büyüklükte bir portföyü Suudi Arabistan ile konuşuyoruz. Henüz imzalanmış bir şey yok” dedi.
TÜRKİYE’NİN AKDENİZ’DEKİ SONDAJ NOKTALARI HARİTASI
Bakan Bayraktar, Türkiye’nin Kıbrıs’ın güneyi dahil olmak üzere Akdeniz’de sondaj yaptığı 9 noktayı harita üzerinde şöyle gösterdi:
